Çocukta Benlik Saygısı Geliştirme

“Benim çocuğum evde çok rahat, birçok şeyi yapıyor, yazı yazıyor, yanına biri gelince göstermiyor.”

“Öğretmeni ile çok güzel çalışıyor ama bizde bunu göstermiyor.”

Gibi cümlelerin temelinde düşük benlik algısı yatar. Bu durum cocuğun gerçek performansını her zaman her ortamda göstermesine engel olur. Örneğin: sınıfta, bireyselde, grupta performansı iyidir ancak Rehberlik Araştırma Merkezi’nde değerlendirmeye gittiğinde performansı düşebilir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ya da Özgül Öğrenme Güçlüğü tanılı öğrencilerde bu durum zirvede yaşanmaktadır. Dikkatini odaklayamadığını fark ettiği için performansı gösterirken kaygı yaşar.

Çocuğun olumlu benlik saygısı geliştirmesine yararlı olacak bazı yetişkin tutumları vardır. Anne babanın, öğretmenin tarafından yetişkinlerin yapabileceği zorlukta görevler vermeleri, çocuğun benlik saygısını arttırır. Çocuktan düzeyinin çok altında görevler beklemek, onu bir işi başarmış olmaktan ötürü cesaretlendirmeyecektir; çocuğu yapabileceğinin çok üstünde işlere zorlamak, başarısız olarak kendine olan güveninin azalmasına, böylece olumsuz benlik saygısı geliştirmesine yol açacaktır. Çocuğu kendisinden daha başarılı diğer çocuklarla karşılaştırmak da onu huzursuz eder. Bu türlü karşılaştırmalar, çocukların kendilerini olumsuz değerlendirmelerine yol açar. Yetişkinlerin, öncelikle anne babaların çocuklarını sık sık cesaretlendirmeleri ve onların küçük başarılarını yüreklendirerek ödüllendirmeleri benlik saygılarını arttıracaktır.

Çocuğa arkadaş grubu önünde yapılacak bir teşvik ve pekiştirme, onun grup içinde de olumlu kabul görmesini kolaylaştıracaktır. Öğretmenin önerisi ile gruptan birini arkadaşlarının ‘alkışlaması’ veya sözlü olarak teşvik etmesi de çocuğun olumlu benlik saygısı geliştirmesine yardım eder.

Çocuğa hitap eden yetişkinler onlarla nasıl iletişim kuracaklarını iyi bilmelidirler. Yetişkinlerin kullandıkları olumsuz iletişim örnekleri çocukları olumsuz yönde etkilemektedir.

Çocukların sergiledikleri davranış kalıpları onlara yetişkinlerin nasıl davrandıkları ile ilgilidir. Çocuklarla kurulacak diyaloglarda, zedeleyici ve kişiliklerini hedef alıcı ithamlar çocukların kendileri hakkında olumsuz benlik kavramı geliştirmelerine sebep olabilir.

Azarlama ve küçültücü hitaplar, bazen fiziksel cezadan daha onur kırıcı olabilir. Çocuğa duygularımızı iletirken problemin ne olduğunu anlatmamız gerekir. O problemin bizim üzerimizdeki etkilerini çocuğa aktardığımızda, yani duygularımızı çocukla paylaştığımızda, çocukta davranış değiştirme isteği doğabilir.

Çocuğu iyi gözlemleyip yapabildiği, başarabildiği becerilerin etkinliklerin ön plana çıkartılması gerekmektedir. Bazı becerilerde yaşıtlarına göre daha zayıf olabilir ama yapabildiği bir sürü şey vardır ve çocuğun bunun farkına varması sağlanmalıdır. İlgisiyle alakalı kurslara gidip o konuda başarılı olduğunu çevresine ve özellikle kendisine kanıtlaması yaşadığı düşük benlik saygısının önemli ölçüde azalmasını sağlayacaktır.

Ankara Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Rehberlik Servisi